2.7. Tähsil sisteminin idarä olunmasına cälb edilmiş subyektlär haqqında

İnkişaf etmiş ölkälärin tähsil sistemlärinin idarä olunmasında täkcä dövlät qurumları deyil, hämçinin özäl bölmä dä fäal surätdä iştirak edir. Bu ölkälärin müxtälif şirkätläri yüksäk säviyyäli mütäxässisläri işä cälb etmäk üçün küllü miqdarda xärclär çäkir. Yüksäk säviyyäli mütäxässislärä olan ehtiyacı ödämäk üçün bäzi şirkätlär hälä orta mäktäb partası arxasında oturan istedadlı şagirdläri seçir, onların gäläcäk talelärini izläyir, müxtälif müsabiqä vä olimpiadaları maliyyäläşdirir. Bundan başqa, ali ixtisas müässisäläri vä şirkätlär arasında qarşılıqlı ämäkdaşlıq haqqında müqavilälär bağlanır ki, bunlar da öz növbäsindä şirkätin gäläcäk inkişafına yardım edir. Bu cür ämäkdaşlıq yaxşı näticälär verir - yüksäk ixtisaslı mütäxässis hazırlanır(4).

Bizdä isä äks proses gedir. İnkişaf etmiş ölkälärin üçüncü dünya ölkälärindä apardıqları “beyin ovlanması” siyasäti son vaxtlar Azärbaycanda da özünü göstärir. Bu “beyin ovçuları”nın emissarları tähsil ocaqlarımızda “ova” çıxırlar. Bu proseslärä biganälik bizdä böyük täässüf hissi yaradır. Belä mänfi proseslärin qarşısı alınmasa yaxın gäläcäkdä Azärbaycanda yüksäk ixtisaslı mütäxässislär tükänäcäk.

İnkişaf etmiş ölkälärdä tähsil vä mädäniyyät sahäsinä ayırdıqları maliyyä kömäyinä görä şirkätlär qismän vä ya tamamilä vergidän azad olunur. Bu täcrübänin Azärbaycan vergi qanunvericiliyindä näzärä alınması mäqsädäuyğun olardı.

Hal-hazırda ölkädä özünüidarä orqanları - bälädiyyälär yaradılır. Fikrimizcä, bälädiyyälär tähsil sahäsindä keçmiş icra hakimiyyätlärindän daha fäal mövqe tutacaq. Xüsusilä känd vä qäsäbäni ähatä edän xırda bälädiyyälärin tähsil sahäsindä özünüidarädä köklü däyişiklärin edilmäsi üçün real şärait yaradacağına şübhä yoxdur. Bu, inkişaf etmiş ölkälärin täcrübäsindän aydın görünür.

Yerli hakimiyyät orqanları, özäl vä dövlät şirkätläri, ictimai birliklär tähsil müässisäläri ilä bağladıqları müqavilälär vasitäsilä tähsil sisteminin idarä olunma işlärinä cälb edilä bilärlär.

(4) - В.Т.Пугач. “О функциях высшего образования в условиях перехода к рыночной экономике”. Москва, 1991.