Azärbaycan Respublikası Ädliyyä Nazirliyindä qeydä alınmışdır
27. 04. 1998-ci il qeydiyyat № 97
Nazir S. Häsänova

Azärbaycan Respublikası Tähsil Nazirliyinin "203" saylı 20 aprel 1998-ci il tarixli ämri ilä täsdiq edilmişdir
Nazir M. Märdanov

Orta ixtisas tähsili müässisälärinin, maddi-texniki tächizat, kadr potensialı vä strukturuna qoyulan minimum normalar

1. Ümumi müddäalar

1.1. Bu "Minimum normalar" Azärbaycan Respublikası ärazisindä yerläşän, tabeliyindän vä mülkiyyät formasından asılı olmayaraq, müäyyän olunmuş qaydada orta ixtisas tähsili proqramını häyata keçirän bütün tädris müässisälärinä şamil edilir.

1.2. Minimum normalar Azärbaycan Respublikası "Tähsil Qanunu"na, Azärbaycan Respublikası Nazirlär Kabinetinin 30 mart 1995-ci il tarixli 73 saylı qärarı ilä täsdiq olunmuş "Orta ixtisas tähsili müässisälärinin äsasnamäsi"nä vä Azärbaycan Respublikası Tähsil Nazirliyinin digär normativ sänädlärinä äsaslanır.

2. Orta ixtisas tähsili müässisälärinä dair ümumi täläblär

Orta ixtisas tähsili müässisäläri täläbä kontingentinin sayına görä üç qrupa bölünür:

1. täläbä kontingentinin sayı (axşam tähsili üzrä täläbälärin sayı 1/2-ä, qiyabi tähsil üzrä isä 1/3-ä vurulur) 200 näfärdän az olan üçüncü qrup;
2. täläbä kontingentinin sayı 200-dän 500 näfärä qädär olan ikinci qrup;
3. täläbä kontingentinin sayı 500 näfärdän çox olan birinci qrup.

Orta ixtisas peşä tähsili müässisälärinin (qrupundan asılı olmayaraq) aşağıdakı tädris yerläri (bina vä otaqlar) olmalıdır:

• tädris mäşğäläläri üçün auditoriyaların sayı äyani şö`bädäki tädris qruplarının sayının 40%-dän az olmamalıdır;
• tähsil müässisälärinin bütün müvafiq täläbä kontingentinin täläbatını tä`min edä bilän tädris laboratoriyaları, e`malatxanaları vä fänn kabinäläri;
• kurs vä diplom işlärini (layihälärini) yerinä yetirmäk vä tärtib etmäk üçün lazımi avadanlıqlarla tächiz olunmuş tädris-tädqiqat laboratoriyaları, e`malatxanaları, kabinäläri, istehsalat sahäläri vä ixtisaslaşdırılmış iş otaqları;
• tähsil müässisäsindä här bir qrup üçün tädris olunan müvafiq fänlärin här biri üzrä än azı 1-2 äsas ädäbiyyat (3 nüsxädän az olmamaqla) olan kitabxanalar;
• kompüter, televiziya, linqafon vä digär fäal tädris metodları kabinäläri;
• tähsildä informasiya texnologiyası vä kompüter öyrädici sistemlär;
• tädris idman zalları, meydançaları vä digär idman qurğuları;
• hesablama texnikası vasitälärindän istifadä olunmaqla tädris vä elmi tädqiqat laboratoriyaları;
• mädäni-kütlävi tä`yinatlı otaqlar vä zallar;
• sanitar vä mäişät xidmäti tä`yinatlı otaqlar;
• tähsil müässisäsinin täläbälärini tä`min edän yataqxanalar;
• tädris-täcrübä täsärrüfatları;
• tä`lim-täcrübä meydanları vä xüsusi qurğular;
• rähbärlik vä idaräedici işçi hey`äti üçün müvafiq normativlärä uyğun iş otaqları (direktor vä onun müavinläri, mühasibat ayrı-ayrı şö`bälär vä s. üçün).

Bu minimum normalar ayrı-ayrı otaq (yer) növläri üçün aşağıdakı minimum täläbläri müäyyän edir:

• bir täläbäyä düşän faydalı sahä än azı 4 kv.m
• näzäri mäşğälälär auditoriyasında än azı 1,5 kv.m
• laboratoriya vä xüsusi tä`yinatlı auditoriyalarda — känd täsärrüfatı tä`yinatlılar üçün 7 kv.m, texniki tä`yinatlılar üçün 6 kv.m, humanitar tä`yinatlılar üçün 5 kv.m, bädii tä`yinatlılar üçün 8 kv.m, yataqxanalarda 5 kv.m, tädris kabinälärindä 3 kv.m, oxu zallarında 2 kv.m.

Här 24x12 kv.m. vä 36x12 kv.m. sahäyä malik idman zallarının buraxma qabiliyyäti bir növbädä müvafiq olaraq 1-2 tädris qrupuna hesablanır.

3. Täläbä vä müällim hey`ätinin tädris yükünün ümumi normativläri

3.1. Orta ixtisas tähsili müässisälärindä täläbälärin häftälik auditoriya saatlarının miqdarı 28-36, ümumi mäşğälä saatlarının miqdarı 48 saatdır.

3.2. Tädris qruplarının orta sıxlığı maddi-texniki bazadan asılı olaraq 15-20 näfär sayında müäyyänläşdirilir. Bä`zi mäşğälälär üzrä (xarici dil, informatika, qeyri-Azärbaycan dilindä olan mäktäblärdä Azärbaycan dili, bädän tärbiyäsi vä digär yaradıcılıq fänläri üzrä tädris mäşğäläläri, laboratoriya, kurs işläri vä s. mäşğälälärdä) tädris qrupları müvafiq normativlärä uyğun olaraq yarımqruplara bölünür.

3.3. Orta ixtisas tähsili mäktäblärindä müällimlärin illik tädris yükü 450-500 saatdır. Müstäsna hallarda müällimä 1,5 stavka därs yükü verilä bilär. Müällimin därs yükünä mühazirä, mäşğälä, laboratoriya, seminar, mäslähät saatları; kurs diplom işlärinä rähbärlik, imtahan vä mäqbullar üçün ayrılan saatlar daxildir. Müällim eyni zamanda ictimai iş aparır.

4. Orta ixtisas tähsili müässisäsinin strukturuna dair ümumi täläblär

4.1. Dövlät orta ixtisas tähsili müässisäsinä mövcud qaydada seçilmiş vä ya tä`yin olunmuş direktor (başçı) rähbärlik edir.

Direktorun kömäkçiläri onun müavinläridir. 2-3-cü qrup orta ixtisas mäktäblärindä 2 (tädris-tärbiyä vä inzibati täsärrüfat işläri üzrä), 1-ci qrup orta ixtisas mäktäblärindä 3 (tädris, tärbiyä vä inzibati-täsärrüfat işläri üzrä direktor müavinläri) ştat ayrılır.

Mädäniyyät, incäsänät, idman tämayüllü orta ixtisas mäktäblärindä istisnalar ola bilär.

4.2. Orta ixtisas tähsili müässisälärinin strukturu aşağıdakılardan ibarätdir:

• tädris şö`bäläri;
• mühasibatlıq;
• arxiv;
• tädris laboratoriyaları;
• tädris-istehsalat e`malatxanaları, sexläri vä sahäläri;
• yardımçı täsärrüfat vä täcrübä sahäläri;
• tädris istehsalat täsärrüfatları;
• tä`lim-täcrübä meydanları;
• fänn birläşmä komissiyaları;
• kitabxana;
• filiallar;
• tädris-mäslähät mäntäqäläri;
• idman bazaları vä qurğuları;
• mädäni-mäişät tä`yinatlı müässisälär;
• täläbälär üçün yataqxanalar;
• istirahät zonaları;
• qonaq evläri.

Şö`bä orta ixtisas mäktäbindä bir vä ya bir neçä oxşar ixtisas üzrä mütäxässis hazırlığı aparılan struktur bölmäsidir.

Şö`bälärdä mütäxässis hazırlığı istehsalatdan ayrılmaq şärtilä (gündüz) vä istehsalatdan ayrılmamaqla (axşam, qiyabi vä ekstern) aparılır.

Orta ixtisas tähsili müässisälärindä şö`bälär aşağıdakı hallarda açılır:

• bir vä ya bir neçä ixtisas üzrä gündüz şö`bäsindä azı 150 täläbä, axşam vä qiyabi şö`bälärindä än azı 100 täläbä olduqda.

Şö`bäyä rähbärliyi tädris müässisäläri rähbärinin tä`yin etdiyi şö`bä müdiri häyata keçirir. Qiyabi şö`bäyä här 100 näfär täläbäyä 1 metodist verilir.

Fänn (ixtisas) komissiyası müällim bir vä ya uyğun bir neçä fänn vä ya ixtisas müällimlärini birläşdirir, tähsil müässisälärinin gündüz, axşam vä qiyabi şö`bäläri üzrä iş aparılır. Fänn birläşmä komissiyası än azı 5 müällimdän täşkil edilir.

Fänn birläşmä komissiyasının tärkibinä yeni vä uyğun fänn müällimläri, ixtisas komissiyasının tärkibinä isä bir neçä yaxın ixtisası tädris edän müällimlär daxil olur. Fänn (ixtisas) komissiyalarının işinä bilavasitä rähbärliyi orta ixtisas tähsili müässisäsinin direktoru täräfindän tä`yin edilmiş komissiya sädri häyata keçirir.

Orta ixtisas tähsili müässisäsinin filialları onların tärkib hissäsi olub, än azı 100 näfär täläbä olduqda açıla bilir vä hämin tädris müässisäsinin yerläşdiyi yaşayış mäntäqäsindän känarda fäaliyyät göstärir. Filiallarında onların yerläşdiyi regionda vä äsas orta ixtisas tädris müässisälärindä mütäxässis hazırlığı aparılan ixtisaslar üzrä kadr hazırlanır.

Ärazi üzrä tähsil alan täläbälärin sayı än azı 50 näfär olduqda orta ixtisas mäktäbinin tädris mäslähät mäntäqäsi yaradıla bilär.

5. Orta ixtisas tähsili müässisälärinä qoyulan täläblärin icrasına dövlät näzaräti

5.1. Bu standartın täläblärinä ämäl edilmäsinä dövlät näzaräti Azärbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilä müäyyän olunur.

5.2. Bu standartın täläblärinä ämäl olunmasına dövlät näzarätinin täşkilinin müvafiq nazirlik vä idarälärlä birlikdä Azärbaycan Respublikası Tähsil Nazirliyi häyata keçirir.

5.3. Standartın täläblärinä riayät etmäyän orta ixtisas tähsili müässisäläri qanunvericiliyä görä mäs`uliyyät daşıyırlar.